Ontstressen – Hoe kom je van je spanning af?
Tijd om te ontstressen
Stress: een elastiekje dat steeds verder uitgerekt worden kan een keer knappen.
Elastiekjes zijn gemaakt om uitgerekt te worden, maar als de spanning té groot wordt, gaat het mis. Soms kun je je voelen als een elastiekje dat steeds verder opgerekt wordt, met alles wat je baan, je gezin en je sociale omgeving van je vraagt. Dat kan lang goed gaan, maar er kan zomaar een punt komen dat de spanning te groot wordt: stress! Tijd om te ontstressen.
Esther: Het leek een buitenkans. Een nieuwe baan, en binnen het half jaar zicht op promotie. Ik moest een dag meer gaan werken, maar als we dat goed organiseerden ging dat vast lukken. Ik gaf me helemaal en liet me van mijn allerbeste kant zien. Op mijn werk. Thuis ging alles natuurlijk gewoon door. Een gezin met twee opgroeiende kinderen, het huishouden en natuurlijk mijn sociale contacten.
In het begin ging het prima. Ik haalde veel energie uit mijn nieuwe baan en voelde me alsof ik alles kon. Tot die lastige klus die ik maar niet op een goede manier afgerond kreeg. Toen ging mijn werk, en eigenlijk mijn hele leven, voelen als een loodzwaar gewicht op mijn schouders. Het voelde alsof ik geleefd werd in plaats van dat ik leefde. Ik ging hyperventileren, kreeg last van mijn nek en schouders, en toen ik op een grijze ochtend, na alweer een nacht slecht slapen, merkte dat mijn nek nu echt helemaal vast zat dacht ik: Als ik nu niets doe, gaat het echt mis.
Stress…
Stress kan zorgen voor lichamelijke en psychische klachten, dus als je goed voor jezelf wilt zorgen is het goed om tijdig te ontstressen. Maar hoe doe je dat?
- Hoe ontstress je?
- Hoe kom je tot rust?
Stress…leven in een te hoge versnelling
Als je onder teveel stress leeft, is het eigenlijk alsof je voortdurend in de hoogste versnelling leeft. Die hoogste versnelling heb je niet voor niets, soms heb je hem nodig en kan hij je ver brengen, maar voortdurend in de hoogste versnelling leven doet je geen recht en het put je uit. Dan wordt het tijd om terug te schakelen en weer tot rust te komen. Te ontstressen.
Stress-meter: In welke innerlijke versnelling leef jij?
Hoe weet je in welke versnelling je leeft, en wat is eigenlijk goed voor je? Hoe ziet die innerlijke versnellingsbak er eigenlijk uit? Bij mij ongeveer zo:
- Versnelling 1: ‘Zijn’-stand
Dit noem ik ook wel mijn ‘retraitestand’. Ik hoef alleen maar te zijn. Gedachteloos, niet productief, stil vanbinnen.
- Versnelling 2: ‘In alle rust’-stand
Deze zou ‘sabbatstand’ kunnen heten. Ik ben dicht bij mezelf, voelend met wat er is, gecombineerd met activiteiten die dit verlengen. Bijvoorbeeld lezen, schrijven, wandelen of gewoon zitten. Ik ben vol dankbaarheid en sterk verbonden met God en mezelf, verzoend. Alles mag er zijn, een soort warm bad vanbinnen.
- Versnelling 3: ‘Flow’-stand
Ik zit in een heerlijke flow, ben efficiënt en heb een heldere geest. Ik zie dingen in perspectief en sta in verbinding met mezelf, God en anderen. Het voelt alsof ik mij dansend door de dag beweeg.
- Versnelling 4: Adrenaline-stand
Ik ben heel gefocussed, al bij het opstaan denk ik aan wat ik moet doen. Ik kan, als ik het mezelf vertel, nog wel even stille tijd nemen en hoewel ik nog oog heb voor mijn omgeving is mijn luisteren sterk achteruit gegaan. Ik voel werkdruk en stress.
- Versnelling 5: Obsessie-stand
Ik ben helemaal in beslag genomen door één ding: mijn taak. God en anderen zie ik niet meer, rust is ver te zoeken en ik ben net een op hol geslagen paard. Ik voel me opgejaagd, rusteloos en dwangmatig.
Tijd om te ontstressen – Hoe doe je dat?
Misschien voel je het al aan, bij versnelling 5 gaat er iets mis. Versnelling 1 en 2 zijn heerlijk, 3 en ook 4 lekker productief, maar 5 is too much. Het elastiekje wordt teveel opgerekt, tijd om te ontstressen en terug te schakelen. Maar… hoe doe je dat??
Tip 1
Fysiek ontstressen: Een time out nemen.
Esther: Na die zoveelste slechte nacht heb ik me een paar dagen ziek gemeld. Ik heb vooral geslapen en op de bank gehangen. Toen pas merkte ik hoe beroerd ik me eigenlijk voelde.
Fysiek ontstressen kun je doen door letterlijk je lichaam terug te schakelen, te vertragen. Ga eens gewoon op de bank zitten. Voel je rug tegen de leuning, voel hoe je in- en uitademt. Doe niets, zit maar gewoon, een minuut of vijftien. Ongemakkelijk? Er komt misschien van alles in je op dat je wilt doen en het valt misschien niet mee om dat te negeren, maar dat is terugschakelen, tot rust komen.
Tip 2
Mentaal ontstressen: wat is er gaande?
Esther: Weer op mijn werk heb ik een gesprek aangevraagd met mijn baas. In een gesprek keken we samen naar wat er eigenlijk allemaal aan werk op mijn bord lag. Ik schrok er zelf van, hoe was het mogelijk dat ik dit had laten gebeuren?
Mentaal ontstressen voor als je hoofd overuren draait. Als je gedachten maar blijven gaan met alles wat je nog moet of wilt, als je het overzicht dreigt te verliezen, maak dan eens ‘pas op de plaats’. Help jezelf tot rust te komen en pak een vel papier en verdeel dat in de volgende drie kolommen:
- Wat is er nu gaande?
- Waar verlang ik naar?
- Wat is daarvoor nodig?
Tip 3
Emotioneel ontstressen – ontlasten
Esther: Na een goed gesprek met mijn baas en ook met mijn partner gaf ik mezelf eindelijk tijd om op adem te komen. Ik hoefde niet meer. Niet in mijn werk, en ook op sociaal vlak leerde ik ‘nee’ zeggen. Hoe leuk sommige dingen ook zijn, teveel is teveel.
Ook emotioneel kun je het nodig hebben om te ontstressen. Vraag jezelf af: Wat eis ik van mezelf, waar houd ik aan vast? En waarvan zou ik mezelf mogen ontslaan? Of waar moet ik mijn verlies nemen? Wat zijn jouw ‘ik moet altijd’ en ‘ik mag nooit’ kwalificaties? Doe de volgende ontslagoefening ‘Emotioneel Ontstressen’ eens, en zet jezelf (en anderen) vrij van je onhaalbare, starre, veeleisende, en onplezierige juk.
Tip 4
Ontstressen: Terug naar jezelf.
Esther: Op advies van verschillende mensen zocht ik een coach. ‘Wie is Esther eigenlijk? Wat vindt ze waardevol, waar houdt ze van?’ vroeg ze me. Ik viel even stil. Ik was mezelf nogal kwijtgeraakt. Ik leerde opnieuw wie ik zelf was, met alles wat ik wel en niet kon. Ik leerde dat niet alleen te accepteren, maar ook leerde ik opnieuw van mezelf te houden.
Ontstressen is ook van de ander weer naar jezelf gaan. Soms ben je zo bezig met anderen, wat de ander denkt, vindt, doet dat je te veel bezig bent met de tuin van de ander. Je mag weer terug naar jezelf.
Hoe staat jouw innerlijke tuin er eigenlijk bij? Wie ben jij? Wat vind jij waardevol, waar houd jij van? Als je dat kwijt bent, wat heb je dan nodig om jezelf weer te hervinden? Hoe kun je zo tot rust komen dat je weer bij jezelf komt?
Tip 5
Van ontstressen naar voeden
Esther: Vlak voordat ik weer serieus aan het werk ging, ging ik met mijn partner een weekend naar zee. Tijdens een lange strandwandeling genoot ik van de stilte, het geluid van de zee, de meeuwen boven mijn hoofd en de wind in mijn haar. Er was gewoon ik, en dat was genoeg.
Toen ik weer aan het werk ging wilde ik dat vasthouden. Ik mocht er zijn, met mijn behoeften, met mijn mogelijkheden èn beperkingen. Ik had geleerd naar mezelf te luisteren en compassie te hebben met mezelf. Ik sprak met mezelf en met mijn leidinggevende af dat ik het mocht zeggen als het teveel was. Want dit wil ik niet meer kwijt.
Van ontstressen naar weer opladen, voeden. Er is zoveel in je leven dat je aandacht vraagt. Je baan, je kinderen, je partner, je ouders, social media… Het valt niet mee om je aandacht zo te verdelen dat er ook (en misschien wel eerst) aandacht is voor jouw innerlijke kleine. Dat deel van jezelf dat gehoord wil worden, dat jouw liefde, aandacht en zorg nodig heeft. Niet alleen anderen zijn belangrijk maar ook jij, jouw kleine.
Twee leuke oefeningen om van ontstressen naar voeden te gaan:
1.
Blok deze week eens een dagdeel in je agenda voor jouzelf. Tijd waarin je niets hoeft en je geen verantwoordelijkheid draagt. Tijd waarin jouw innerlijke kleine aan bod kan komen en gehoord kan worden. En voel eens achteraf: smaakt dat naar meer..?
2.
Ga eens na hoe jij met jezelf omgaat op lichamelijk, geestelijk en emotioneel gebied. Hoe streng of hoe vriendelijk ben je voor jezelf? Op het meest basale niveau betekent het beoefenen van zelfcompassie namelijk: jezelf niet schaden.
Vraag je eens af: Hoe poets ik mijn tanden? Hoe praat ik tegen mezelf? Hoe goed ben ik voor mezelf? Hoe is het met mijn lichaam, is het gespannen? Hoe zit ik achter mijn computer? Hoe vaak hoef ik even niets? Hoeveel sociale verplichtingen heb ik waar ik geen zin in hebt? Voelt mijn lichaam stijf of gespannen?
Ik, Monique, heb ook moeten leren er te zijn voor mijn kleine. Ik was voorheen beter voor anderen dan voor mezelf. Op een gegeven moment zag ik ‘Ik mag en wil niet alleen goed voor anderen zijn, maar ook voor mezelf’. Lees hier hoe dat proces bij mij ging.
