Burn-out – Hoe herstel je van een burn-out?

Burn-out? Of (gelukkig net) voor een burn-out?

In dit artikel lees je alles over herstellen van een burn-out. 

Stap 1 in je burn-out: Je burn-out herkennen, erkennen en aanvaarden

De belangrijkste stap is je burn-out herkennen en vervolgens ook erkennen. Durven toegeven aan jezelf dat je óp bent en behoefte hebt aan rust. Niet langer vechten om toch maar door te kunnen blijven gaan, niet langer doen alsof alles goed gaat.

Een burn-out ontstaat in de meeste gevallen door een crash die plotseling heel de boel plat legt. En maar goed ook, anders zouden we blijven doorgaan! Door dit onvermijdelijke te accepteren kan rust worden gevonden, en rust is nu net zo belangrijk voor het herstel van een burn-out.

De toestemming om de tijd te nemen betekende een eerste stap in mijn aanvaardingsproces.

De dokter heeft me uit eigen beweging ziekteverlof gegeven tot eind augustus. Ik zou het haar zelf nooit hebben durven vragen, maar ik voel dat ik deze tijd nodig heb.

Stap 2 in je burn-out: Een pas op de plaats maken

Bekijk wat er gebeurd is.

• Hoe is het gekomen?
• Waar ben ik mezelf kwijtgeraakt?
• Waar verloor ik de balans? Wanneer is het ‘stilletjes’ begonnen?
• Wat was de aanleiding? Hoe reageerde ik daarop?
• Waar gaf mijn lichaam al aan dat het genoeg was, dat het niet goed ging, dat het teveel was?
• Welke waarschuwingslampjes zie ik nu achteraf?
• Had ik het proces eerder een halt kunnen toeroepen? Of was het noodzakelijk voor mij om tot op de bodem te gaan?

Ik was mij al langer bewust van een zekere onrust in mezelf, maar ik had nooit de tijd genomen om de kern daarvan echt te gaan onderzoeken. Ik leidde een rusteloos leven, ik was altijd bezig, druk druk druk, van hier naar daar aan het hollen.

Ik besef nu dat ik toen aan het weglopen was voor mezelf; ik stond helemaal niet in contact met wie ik werkelijk was en nam niet de tijd om daarbij stil te staan. Ik constateer dat ik deze rusteloosheid nu niet meer heb, dat ik rust binnen in mezelf heb gevonden; iets wat ik aan mijn burn-out te danken heb.

Stap 3 in je burn-out: Waar krijg je energie van? Waar loopt energie weg?

Onderzoek zowel in je werk als buiten je werk:

• Wat zijn je belangrijkste energiegevers?
• En wat zijn je energielekken? Waar loop je op leeg?

Stap 4 in je burn-out: Wat heb je nodig?

Nadat je je burn-out hebt herkend, aanvaard en eerlijk in de spiegel hebt gekeken, start nu de volgende fase om (nu wel) voor jezelf te zorgen, om naar je lichaam te luisteren en het als je eerste prioriteit zien om voor jezelf te zorgen. Voor jezelf zorgen betekent niet enkel lichamelijk voor jezelf zorgen, maar ook mentaal.

Het herstelproces van burn-out start echter pas vanaf het moment dat je jezelf bewust de toestemming geeft om te investeren in jezelf.

Wanneer je geveld wordt door een burn-out dan heb je gedurende lange tijd, bewust of onbewust, je eigen grenzen en behoeften niet herkend of onvoldoende gerespecteerd. Wat je nu te doen staat kan dus heel moeilijk voor je zijn, namelijk goed voor jezelf zorgen.

Stap 5 in je burn-out: Investeren in jezelf. Zorg goed voor jezelf.

Het accepteren dat ik een burn-out had én dat ik nu echt goed voor mezelf moest zorgen was moeilijk. Op een gegeven moment kon ik écht niet meer. Ik kon niet meer werken. Ik kreeg het gewoon niet meer voor elkaar. Ik zat als een zombie achter de computer, er kwam niets meer uit mijn handen, tranen liepen over mijn wangen.

Ik, degene die altijd alles kon, die nooit ziek was, zat daar naar het beeldscherm te staren. Wat er op stond, zei mij niets meer. Het was één woordenbrij. Het was op. Ik kreeg het (zelfs met míjn wilskracht en mentale kracht) niet meer voor mekaar. Ik wilde wel, maar het lukte niet. Het was echt op. Ik moest me ziek melden. Het ging echt niet meer.

En toen zat ik thuis met als opdracht weer opladen, goed voor mezelf zorgen, dingen doen waar ik energie van krijg. In het begin voelde het zo ‘fout’ om leuke activiteiten te ondernemen terwijl ik met ziekteverlof was. Ik maakte mij zorgen over wat de ‘mensen’, mijn collega’s, vrienden, familie, buren daar wel niet van zouden denken. Maar ik wist dat ik nu echt voor mijn lichaam moest zorgen.

Ik liet het gevecht met ‘wat zou moeten’ los en ging goed voor mezelf zorgen, naar mijn lichaam luisteren. Beetje bij beetje krabbelde ik er uit. De burn-out dwong mij als het ware om in contact te komen met mezelf. Het heeft de lopende band waarop mijn leven draaide stopgezet.

Stap 6 in je burn-out: De diepere betekenis van je burn-out

Burn-out………je wordt letterlijk stilgezet. De denderende trein die maar door blijft gaan…wordt (soms heel rigoureus) tot stilstand gebracht. Soms kunnen we zo koppig zijn, zo op onze automatische piloot doorgaan, dat er een crisis nodig is, iets wat ons uit evenwicht brengt, om ons tot verandering te brengen, tot verandering te dwingen.

Burn-out……..wie ben jij los van je werk, op welke plaats staat je werk (wat je doet) en wie jij zelf bent

Ik haalde heel wat trots uit mijn beroep. Het zat in mijn zijn. Dat was wie ik was. Door niet meer aan het werk te zijn, voelde ik me naakt, mijn job was het uithangbordje van mijn identiteit. Wie ben ik, los van mijn beroep. Welke dromen heb ik, los van mijn professionele ambities? Vragen waar ik tijdens mijn burn-out bij stil stond.

Voorheen leefde ik afgesneden van mezelf; mijn grootste drijfveer was liefde en bevestiging van anderen krijgen, waarvoor ik me vaak aan andermans waarden en normen aanpaste en hierbij mezelf volledig in de steek liet.

Ik raakte zo beetje bij beetje mijn spontaniteit en enthousiasme kwijt, wat uiteindelijk ten koste ging van mijn vitale levensenergie. Ik herkende mezelf niet meer en klampte me daarom volledig vast aan mijn beroepsidentiteit, het werd mijn rots in de branding. De grootste beproeving in het proces was voor mij dan ook deze los te laten.

Stap 7 in je burn-out: Het accepteren en liefhebben van jezelf, met of zonder burn-out

Misschien is een burn-out wel de vriend die jou wil helpen om goed voor jezelf te zijn. Dat niet alleen jouw werk ertoe doet, maar ook jij. Werk actief samen met deze vriend. Wees mild voor jezelf en heb geduld.

De veranderingen gebeuren eerst binnen in jezelf. Je voelt beetje bij beetje dat je iemand anders aan het worden bent; je merkt dat eigenschappen die je ook belangrijk vond bij jezelf aan het veranderen zijn, je ontdekt nieuwe interesses; je waarden en normen veranderen of krijgen meer diepgang; je prioriteiten komen elders te liggen.

Er wordt vaak gezegd dat je eerst en vooral vrienden moet zien te worden met jezelf. Het is pas tijdens mijn burn-out, in de moeilijkste periode van mijn leven, dat ik dat ook echt ben geworden.

De burn-out heeft me doen beseffen dat ik een leven van compromissen leidde, dat ik steeds aan andermans verwachtingen trachtte te voldoen, in het plaatje van de maatschappij probeerde te passen en daarbij voorbijging aan mijn eigen behoeften en verlangens.

Een burn-out…is heftig. Herken je deze punten?

De eerste ervaringen tijdens een burn-out: geestelijke moeheid en existentiële leegte. Het gevoel overmeesterd te worden door gevoelens van gelatenheid, maar ook van angst, onzekerheid en boosheid. Alles en iedereen in twijfel willen trekken, inclusief jezelf. Het gewoon even niet meer weten, zoals het voorbeeld hieronder.

Ik had mijn werk jarenlang met overgave en enthousiasme gedaan, het was mijn passie. Ik was over veel dingen onzeker, maar niet over de liefde voor mijn werk. En opeens was ik uitgeblust, liet mijn professionele rol me koud en vond ik nergens meer voldoening in.

Ik voelde me totaal vervreemd van mezelf, de enige zekerheid die ik nog had, was nu ook verdwenen. Ik kwam in een innerlijke leegte, een zwart gat terecht. Een zware tijd.

Het bracht me in verwarring en sloeg het fundament weg onder alles waar ik ooit in had geloofd, mijn grondvesten waren ingestort. Niets was nog zeker en ik twijfelde voortdurend aan wie ik was en wat ik wou. Bedolven onder een allesoverheersend gevoel van zinloosheid. Maar ook bij mij kwam er na de winter, de lente.

Wat is een burn-out?

Een burn-out is een energiestoornis (geen emotionele stoornis), waarbij de stressregulatie is verstoord, wat ook gevolgen op emotioneel gebied heeft. Een burn-out bevat drie hoofdkenmerken:

• Emotionele uitputting: mentale en fysieke vermoeidheid, je opgebrand voelen, helemaal leeg zijn, geen reserves meer hebben.
• Toegenomen afstandelijkheid ten opzichte van je werk: een negatieve, kille en cynische houding ten opzichte van je werk, er totaal geen boodschap meer aan hebben.
• In twijfel trekken van je deskundigheid en je professionele kunnen: je eigen werkprestaties negatief beoordelen, het gevoel hebben niet meer naar behoren te functioneren en geen waardevolle dingen meer te bereiken in je werk.

Wat er vaak over het type mens dat een burn-out krijgt wordt gezegd:

• Harde werkers waarbij iets nooit teveel is.
• Mensen met een hart voor de zaak.
• Die ergens echt voor gaan. Zeer loyaal en toegewijd.
• De beste van mijn team. Zij staan altijd klaar. Doen hun werk goed.
• Mensen die hun hart en ziel in hun werk leggen.
• Erg energiek en opgewekt, de meest gedreven en vriendelijke mensen.
• Enthousiast, betrokken en ambitieus.
• Je kan enorm op ze bouwen. Hebben een hoog arbeidsethos, zijn plichtsgetrouw en hebben een groot verantwoordelijkheidsgevoel.
• Zetten zich helemaal in en stellen hoge eisen aan zichzelf omdat ze goed werk willen afleveren.
• Mensen die met hun hart werken en een verschil willen maken.

Als we in onze vrije tijd niet kunnen loskomen van het werk en geen gezond tegenwicht (meer) hebben, dan loop het vroeg of laat mis.

Zo heb ik jarenlang het fulltime werken in ploegendienst gecombineerd met een bijverdienste, met studeren, met uitgaan en met sporten. Het ging als vanzelf, ik racete vol energie en ambitie op de automatische piloot door het leven. Ik stond bekend als een heel energiek persoon.

De balans tussen werk en ontspanning

Vaak leven mensen die een burn-out krijgen, gedurende een (te) lange periode in een te hoge versnelling. In welke versnelling leef jij?

• Een leuk artikel over de Versnellingsbak in onszelf.

Een burn-out; ook wel te vergelijken met een herfst-en winterseizoen

Een burn-out kan je vergelijken met een herfst-en winterseizoen. Eerst word je gedwongen het bekende en vertrouwde los te laten, dat zijn de bladeren die van je takken vallen. Je status, je identiteit in je werk, je vaste ideeën, je verwachtingen, je eisen ‘wat zou moeten’, je gezondheid, veerkracht en levenslust. Enkel de leegte blijft nog over.

In de winter lijkt het merendeel van de natuur dood. Tenminste dat is slechts wat we aan de buitenkant waarnemen, maar het leven speelt zich ondergronds af. Voordat de jonge scheuten van een plant boven de grond verschijnen, vindt de groei plaats onder de oppervlakte, in de duisternis van de aarde. Binnenin zijn zaadjes  aan het ontkiemen.

Je leven vereenvoudigd zich, gaat de diepte in en er ontspruiten nieuwe dingen, die je kunt vergelijken met verse knopjes aan de bomen. Maar hoe je het ook wendt of keert, het is een proces dat tijdelijk pijn doet. Er gaat iets verloren. Verdraag de kaalheid van je eigen takken.

Vertrouw erop dat het ook in je hart weer lente zal worden, dat je weer boven de grond zult komen en uitgroeien en opnieuw vrucht zult dragen. Uiteraard vraagt dit proces tijd en zal je moeten leren om, net zoals een boom, de dingen te nemen zoals ze komen.

Ik ben er nog niet, maar ik weet dat het goed is zoals het nu is. Ik probeer niet langer te vechten tegen deze burn-out, omdat ik weet dat ik eruit zal komen wanneer de tijd daar rijp voor is en het uiteindelijk tot iets beters zal leiden.

Dit artikel bevat bepaalde fragmenten uit het boek van Mieke Lannooy ‘Burn-out – Het begin van verandering’. Een echte aanrader!